Chương trình giáo dục 2018 được xây dựng theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh nhằm tạo môi trường học tập và rèn luyện, giúp học sinh hài hòa về thể chất và tinh thần, trở thành người học tích cực, tự tin. Định hướng này phù hợp với việc xây dựng, lồng ghép giáo dục học sinh về quyền con người trong tất cả các môn học.
Ở bậc tiểu học, Chương trình giáo dục
phổ thông bắt đầu triển khai đối với lớp 1 trong năm học 2020-2021, đến nay,
chương trình đã thực hiện đối với khối lớp 4. Trong quá trình tổ chức thực
hiện, việc tổ chức giáo dục các nội dung về Quyền trẻ em đã được nâng lên thành
nội dung nói về Quyền con người. Trong đó, các nội dung như tạo cơ hội bình
đẳng về quyền được chăm sóc, được bảo vệ, học tập và phát triển, quyền được
lắng nghe, tôn trọng và được tham gia của học sinh. Điều này đặt nền móng cho
một xã hội nhân văn, phát triển bền vững và phồn vinh được giáo viên chú trọng thực
hiện thông qua nhiều giải pháp khác nhau nhằm giúp học sinh phát triển đầy đủ
các năng lực phẩm chất.
Theo chia sẻ của đại diện Phòng Giáo
dục Tiểu học, Sở GDĐT TP. Hồ Chí Minh cho hay: Nội dung Quyền con người được
giáo viên lồng ghép, tích hợp khéo léo trong các giờ học, đặc biệt là các giờ
học Tiếng Việt, Đạo đức, Tự nhiên xã hội… Các hoạt động giáo dục truyền thụ
kiến thức được giáo viên lồng ghép các câu hỏi gợi mở để giúp học sinh nhận ra
và lĩnh hội các kiến thức về Quyền con người ở mức cơ bản.
Việc tích hợp này cũng được thực hiện
song song với hành vi nêu gương của giáo viên, giáo viên khi muốn học sinh thực
hiện điều gì thì bản thân cần phải nêu gương thực hiện trước điều đó cho học
sinh noi theo.
Bên cạnh việc tổ chức tích hợp nội
dung Quyền con người vào trong các tiết học, nhiều trường tiểu học trong các
hoạt động sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt chủ điểm, tổ chức các hoạt động truyền
thông cho học sinh cũng đã xây dựng các chuyên đề có liên quan đến các nội dung
cơ bản về Quyền con người cho học sinh được học tập, tìm hiểu và trải nghiệm.
Các chủ điểm như bảo vệ Quyền trẻ em, quyền được sống an toàn, giáo dục học
sinh phòng chống bạo lực gia đình, chống xâm hại luôn được các trường chú
trọng.
Chia sẻ về nội dung này, ông Hà Huy Giáp,
trưởng phòng Giáo dục Tiểu học, Sở GDĐT Bắc Giang cho hay: Sở GDĐT tỉnh Bắc
Giang đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục tiểu học trên địa bàn tỉnh thực hiện nghiêm
túc việc tổ chức dạy học nội dung Quyền con người trong chương trình giáo
dục.
Tổ chức quán triệt 100% cán bộ quản
lí, giáo viên nắm bắt đầy đủ các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về công
tác tuyên truyền, giáo dục Quyền con người. Thông qua các lớp tập huấn, chuyên
môn, bồi dưỡng chính trị cho đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên đã lồng ghép kiến
thức về Quyền con người qua các chuyên đề.
Bên cạnh đó, Sở GDĐT tỉnh Bắc Giang
cũng đã tổ chức các cuộc sinh hoạt chuyên môn đánh giá thực trạng công tác
giảng dạy Quyền con người trong chương trình giáo dục, sách giáo khoa hiện nay
từ cấp trường, cấp huyện đến cấp tỉnh. Qua đó, Sở nắm bắt được những thuận lợi,
khó khăn, đề xuất các giải pháp triển khai thực hiện dạy học nội dung quyền con
người.
Ngoài ra, trên cơ sở rà soát nội dung
giảng dạy liên quan đến Quyền con người trong chương trình, sách giáo khoa và
tài liệu dạy học đang triển khai, các trường chủ động xây dựng kế hoạch giáo
dục theo hướng tích hợp, lòng ghép các nội dung về quyền con người vào trong kế
hoạch dạy học các môn học, hoạt động giáo dục trong giờ chính khóa và các hoạt
động ngoại khóa. Ví dụ như trong môn Đạo đức tích hợp, lồng ghép với nội dung
về giáo dục pháp luật gồm: Tuân thủ quy tắc an toàn giao thông; Tuân thủ quy
định nơi công cộng; Quyền và bổn phận của trẻ em…
Căn cứ vào kế hoạch giáo dục nhà
trường, giáo viên chủ động xây dựng kế hoạch bài dạy, giảng dạy trên lớp hằng
ngày đều lồng ghép, tích hợp nội dung về Quyền con người một cách cụ thể, rõ
ràng. Các trường khi tổ chức các hoạt động ngoại khóa đều chú trọng tuyên
truyền, giáo dục Quyền con người, nâng cao nhận thức cho học sinh.
Xác định giáo dục Quyền con người cho
học sinh tiểu học là hoạt động có mục đích, có tổ chức, có kế hoạch nhằm trang
bị những kiến thức cơ bản cho học sinh thông qua các hình thức, nội dung và
phương pháp giáo dục phù hợp đặc điểm lứa tuổi, đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo
tỉnh Lào Cai cho biết: Sở GDĐT đã tổ chức các lớp tập huấn cho đội ngũ cán bộ
quản lí, giáo viên cốt cán các nội dung, kiến thức về quyền con người. Đặc biệt
tập huấn về quyền trẻ em theo Luật Trẻ em 2016 bao gồm 4 nhóm quyền cơ bản như
quyền được sống còn, quyền được phát triển, quyền được bảo vệ và quyền được
tham gia.
Việc triển khai công tác giáo dục
Quyền con người tại Việt Nam nói chung và trong các trường tiểu học nói riêng
phù hợp với xu thế trên thế giới và Việt Nam. Ngành giáo dục đang thực hiện đổi
mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông đã lồng ghép, tích hợp các
nội dung về Quyền con người. Tuy nhiên phần lớn địa phương đang gặp phải khó
khăn như các văn bản hướng dẫn cụ thể về dạy học nội dung Quyền con người chưa
đầy đủ. Các cơ sở giáo dục tiểu học bao gồm cán bộ quản lí và giáo viên đều
chưa nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng và giá trị giáo dục quyền con người;
thời lượng dành riêng cho các môn học về nội dung Quyền con người còn hạn chế. Hiện
nay, chưa có tài liệu hướng dẫn riêng, thiết bị phục vụ dạy học nội dung Quyền
con người.
Theo tạp chí giáo dục